Bỗng dưng chúng tôi nảy ra ý muốn có mặt ở Herľany đúng vào thời điểm

này, thời điểm tròn 30 năm (*) lhsslovensko82 đặt chân đến Herľany. Ngày

này các bạn tôi cũng đang họp mặt tại Hà nội kỷ niệm 30 năm ngày chúng

tôi bước chân ra thế giới. Nơi đầu tiên của thế giới mà chúng tôi biết đến là

chỗ này đây.

    Năm ấy lá cây trút sớm, khắp sân và suốt dọc con đường vàng một màu thu.

lần đầu tiên tôi đã thấy người ta dọn lá rụng như thế nào. Đây là lối vào trường

sâu hút mắt và ở đầu bên kia của nó nhà ăn, cũng là hội trường, thân thuộc

hiện ra ...

    Gejzir vẫn đó như một chứng chỉ về sự trường tồn với thời gian. Phảng phất

quanh đây vẫn nét xưa đâu đó quen thuộc. Thấp thoáng bên kia là ký túc xá

nữ ... tôi chợt nghe bên tai tiếng cười nói ồn ào ... tiếng nước như thác, như

mưa xối xả ... Ẩn hiện những bóng dáng quen thuộc của bạn bè ... đủ các màu

da ... Không, chỉ là ảo giác !

    Ngày ấy xa rồi ...

   Chỉ có cái ô đứng ủ rũ trên sân là của thế kỷ 21, tôi thầm đoán, còn mọi thứ

trong nhà ăn vẫn y nguyên. Tôi lục soát nhanh trong đầu, cố nhớ lại những

gương mặt thân quen của các mẹ các chị đã "cơm ăn nước uống" cho bọn tôi

thuở nào. Tôi sẽ khó mà kìm lòng nổi, tôi bỗng thốt lên "mamička"...

   Tất cả cũng chỉ có thế thôi. bên trong nhà ăn chẳng còn gì ... hay là tại lâu

quá mà tôi không còn nhớ? Hinh như người ta đã để lại cái TV đen trắng trên

đó ... nó vẫn chạy đến giờ, đang có phim Sandokan ...

   Vẫn chỉ là ảo giác đã lừa tôi. 29 năm qua rồi, còn lại chút bóng dáng ngày

nào cũng là quí giá lắm. Tôi ngoảnh lại ngắm nhà ăn một lần nữa, bỗng thấy

mấy cái ô thật đáng ghét, hình như chính nó là thủ phạm đã gây ra thay đổi

khí hậu và nóng lên toàn cầu ...

  Chỉ dãy nhà này còn nguyên như ngày xưa. Có chút bụi phấn bay ra từ cửa

sổ. Phải rồi, một lớp toàn VN đã học ở đây. Một năm đi qua thật nhanh ... và

rồi 30 năm ... Cũng nhanh như thế! Đời người hay giấc mơ? Tôi biết chắc 1

năm ấy đã khác với 29 năm sau như thế nào ... và chợt hiểu rằng đời mình đã

đi qua một khoảnh khắc vô cùng đẹp đẽ không bao giờ còn trở lại ...

   Đoạn đường dài, mỗi sáng đến lớp lũ con trai vừa đi vừa ngáp và dụi mắt ...

nay tuyệt nhiên không một bóng người. Tầm mắt tôi càng như bị hút sâu về

phía cuối nơi xưa kia là ký túc xá nam. Ở đấy giờ rực lên mái ngói đỏ ... không

sao, miễn là bên trong vẫn còn ... rồi tôi sẽ nhận ra phòng minh, cả những

dấu vết còn lại sau các cuộc "thi cao" ... mình còn nhớ cả cái bậc cầu thang nơi

đã từng bị ngã ...

   Chúng tôi đứng chụp ảnh bên nhau. Dãy nhà đứng đó im lìm, năm nay thu

muộn, những ống khói cũng lặng lẽ chờ đợi, chỉ trái tim tôi đang muốn nói ...

  Tôi đã nhận ra thêm một vật thể nguyên vẹn nữa, đó là ngôi nhà thờ cổ, nó

bất biến như đức tin của những sinh linh nhỏ bé trước đấng tối cao. Cũng có

thể bản thân sự tồn tại của nó đã bất biến như một chân lý. "Lạy chúa. Chúa

lòng lành vô cùng... " Dẫu là kẻ ngoại đạo, tôi vẫn nhớ câu này. Đội ơn Chúa,

nếu không có bàn tay che chở của người, chính ngay tại nơi này gần ba chục

năm về trước, không chỉ hai trong số chúng tôi đã ... rách má hoặc gãy chân!

   Cuối cùng thì tôi đã biết chẳng ký túc xá nào còn tồn tại, người ta đã phù

phép cho chúng thành Nhà nghỉ lâu rồi. ký túc xá nam khác hẳn từ trong ra

ngoài. Ký túc xá nữ thì dáng hình vẫn thế, vẫn đứng đó như "hòn vọng phu"

của "chị em", như vẫn chờ đợi ai về ...

   Chỉ màu xanh của vườn táo vẫn một mực thủy chung: Từng ấy thân cành,

từng ấy chiếc lá và dưới chân tôi ... vẫn từng ấy ngọn cỏ ... như chưa hề trải

qua năm tháng, chưa hề có mưa nắng bốn mùa. Suốt bao năm nay cây vẫn 

dâng trái ngọt cho đời mà không hay biết ai người ra đi, ai người trở lại ... và

tôi cũng biết cây vẫn ra trái cấm, chỉ tiếc ... không thể nào quay ngược được

thời gian ...

   Tôi đã không thể nhớ nổi ngày xưa cảnh vật quanh đây thế nào, nhưng cái

bơm thì bao năm rồi vẫn thế và nước mà nó bơm lên vẫn trong, mát (các bạn

nhìn thấy chưa? nhanh! chảy hết mất rồi ...) và hương vị vẫn đậm đà hệt

như ngày nào ...

   Tôi đã cố tìm trên sân bóng dấu chân của bạn bè nhưng vô vọng ... mà nếu

may mắn tìm được thì cũng khó mà biết được đâu là dấu chân ai ... và có ai tin

tôi không? Vẫn may là người ta chưa phá nó đi ... Bây giờ thì hãy để yên cho

tôi đếm, những tấm lưng trần và những cái bụng: to tròn là của thầy, lép kẹp

là bụng bạn bè ... tôi biết cái nào của ai rồi ...

    Chúng tôi đột nhiên và lặng lẽ tới đây như đi theo tiếng gọi từ trong sâu thẳm cõi lòng mình; Đến rồi lại đi, mà sao vẫn khắc khoải ... Vẫn mong có lần HERĽANY sống dậy như cái tên SZŠ của nó ngày nào, ít nhất cũng là với các "sinh viên" đến từ 5 quốc gia ngoài Slovakia.

(*) Tốp đầu đến Herľany ngày 10.9; Tốp sau 12.9.1982

Foto: Phan Đình Vinh

lời dẫn: BuittSon